Ý nghĩa của bộ tam sự đồ thờ và văn hóa thờ cúng của người Việt

Thờ phụng tổ tiên xuất phát từ đạo hiếu của người Việt, là căn bản của đạo làm người và là quan hệ luân lý chủ yếu trong gia đình. Bởi vì con người có tổ có tông, như cây có cội như sông có nguồn. Nghi lễ với người sống và người chết đều cần chu toàn. Người ta phải lập chí hướng thiện, con cháu phải hiền thảo, hàm ơn ân đức tổ tiên. Bộ tam sự cổ là một trong bộ đồ thờ được đặt ở vị trí trang trọng trong khu vực thờ cúng của ngôi nhà của người Việt.

Văn hóa thờ cúng tổ tiên và ý nghĩa của bộ tam sự bằng đồng

Mở cây gia phả, đó là dấu tích tổ tiên ông bà cố gắng tái tạo từ thế hệ này sang thế hệ khác. Tổ tiên của chúng ta là hình mẫu, sức mạnh và niềm tin. Chúng tôi tin rằng những người thân đã khuất có linh hồn trên bầu trời, và họ sẽ phù hộ sức khỏe và thành công trong công việc kinh doanh.

Hiếu thuận với cha mẹ: Ân đức của cha mẹ là rộng lớn như trời biển. “Bách hạnh hiếu vi tiên” – bậc làm con phải hiếu kính phụng dưỡng cha mẹ. Chỉ khi có đức hiếu thì mới có được thuận lợi trong cuộc đời.

Yêu quý anh em: Nhân gian khó đắc thân người, tình cảm này quý hiếm vì “thủ túc tình thâm”. Anh em như thể chân tay, cần đoàn kết yêu thương lẫn nhau.

Người Việt Nam đến ngày tết thường đem bộ tam sự đi làm vệ sinh, lau chùi đặc biệt là đánh lại cho bóng, sáng, hầu như nhà nào có bàn thờ tổ tiên là có lư đồng. Ai cũng muốn đánh lại cho sáng để đón “các cụ” về ăn Tết.

Bộ tam sự bằng đồng gồm những gì?

Thành phần bộ ngũ sự bằng đồng bao gồm 1 lư hương và 2 chân nến (hoặc đôi hạc bằng đồng). Bộ tam sự thường được đặt ở vị trí trang trọng trên bàn thờ, trong đó lư hương (đỉnh đồng) dùng để bỏ trầm hương và đèn dùng để thắp sáng.

1. Lư hương (hay còn gọi là đỉnh đồng) được để trên ban thờ. Đỉnh đồng được thiết kế phần đế chân trụ vững chải, phần bụng lư hương được thiết kế phình ra hình bầu dục cân đối, phần trên nắp đỉnh đồng hay lư hương thường dùng để đốt trầm tạo ra hương thơm thanh khiết nhẹ nhàng thể hiện lòng thành, sự thanh sạch, cao quý nơi thờ cúng, khói trầm còn giúp thanh lọc tà khí, hóa giải được hung khí, mang đến vận may, sự thăng tiến về tài lộc.

2. Đôi chân nến (hay đôi hạc đứng trên lưng rùa)

Đôi chân nến được dùng để thắp sáng tạo nên tính uy nghiêm cho bàn thờ, mang ý nghĩa phong thủy: Chân nến bên trái tượng trưng cho hành dương, tức là mặt trời. Chân nến bên phải tượng trưng cho hành âm, tức là mặt trăng. Có âm – dương, nhật – nguyệt thì sẽ làm cho vạn vật sinh sôi nảy nở, mang lại nhiều tài lộc và may mắn.

Đôi hạc đứng trên lưng rùa. Hạc được xem như một loài chim quý, hình ảnh hạc thường xuất hiện bên các vị thần tiên, hạc cũng là loài vật tượng trưng cho trường thọ, biểu thị cho khát vọng trường tồn, biểu tượng của may mắn. Rùa là loài vật sống ở dưới đất, trong văn hóa Việt Nam, rùa là một linh vật được tôn trọng từ ngàn xưa, nó không đơn thuần là biểu tượng của tuổi thọ, mà còn của sự bảo vệ, che chở, hỗ trợ, sự sang trọng và triển vọng. Trong phong thủy, con rùa đảm bảo cho gia đình có sự liên kết chặt chẽ, lâu bền. Chính vì thế, khi hạc đứng trên lưng rùa thành một cặp là sự kết hợp hài hòa, gắn kết giữa trời đất, giữa hai thái cực âm dương.

Cách đặt bộ tam sự bằng đồng trên bàn thờ đúng phong thủy

Lư hương / đỉnh đồng được đặt ở chính giữa, lùi về phía sau trên bàn thờ theo thứ tự: lư hương/đỉnh đồng ở chính giữa, hai bên là đôi chân nến hay đôi hạc (gia chủ nên đặt hạc đồng theo hướng trầu vào lư hương/đỉnh đồng).

Lư hương (hay còn gọi là đỉnh đồng) nằm thích hợp sử dụng hơn trong Phật đường của tín đồ tại gia, ngoài ra còn có ba loại: bộ tam sự đồng, bộ tam sự bằng sứ, bộ tam sự gỗ hương. Nhánh tre dưới lư hương được chặt bỏ đốt trong lư hương nằm, để tro đốt. sẽ không bị bay và làm ố bàn. Một chiếc lư hương nhỏ bằng gỗ hương chạm hình hoa sen có tay cầm dài. Chỉ được cắm một nén hương, được sư thầy, thầy cúng gọi là lò đốt tay trong nghi lễ Phật giáo.

 Ngoài ra, bàn thờ có bát hương, cần đặt bát hương trước lư hương/đỉnh đồng để thuận tiện cho việc thắp hương và lau dọn tàn nhang.

 Vì sự hưng thịnh và khổ đau của cả dân tộc đều phụ thuộc vào tổ tiên đã khuất nên nghi lễ thờ cúng tổ tiên đã trở thành ưu tiên hàng đầu của dân tộc, sợi dây gắn kết giữa người đã mất và người đang sống không thể đứt đoạn trong chốc lát. Những ký ức thân thương về người đã khuất biến mất, người ta thờ cúng tổ tiên chỉ vì họ sợ rằng nếu họ bỏ qua thì của cải sẽ biến mất, và vô vàn tai họa sẽ ập đến thế hệ mai sau.

 Những người có bài vị tổ tiên trong gia đình thì dâng một lư hương ngay thẳng trên bàn thờ. Nếu Phật tử cúng dường tượng Phật tại nhà thì đừng quên đặt lư hương; Đạo gia cũng dùng lư hương để thắp hương khi thờ cúng thần linh.

 Theo phong tục dân gian, không bao giờ đặt bộ tam sự ngay trên nền nhà -vì đây là “bộ đồ thờ”- nhưng phải đặt trên một bàn thấp. Dân gian gọi bàn này là bàn tam sự. Trong các Nhà thờ Công giáo, bàn tam sự có thể không phải là một cái bàn phẳng đúng nghĩa, nhưng là một cái giá mỹ thuật, có công dụng làm đế để đặt bộ tam sự một cách trang nghiêm.